Merhaba arkadaşlar,
Yatırımın en temel kuralı şudur: Zaman sizin en büyük avantajınızdır. Portföyünüzdeki risk seviyesi (yani hisse senedi oranı), emekliliğinize kalan süreye göre belirlenmelidir.
Neden Yaş Önemli? (Risk Toleransı Anahtarı)
-
- Gençken (20-40 yaş, emekliliğe 25+ yıl varsa): Önünüzde uzun yıllar var. Borsa çöküşleri olsa bile toparlanacak zamanınız çok. Bu yüzden yüksek risk = yüksek getiri mantığı geçerli. %80-90 hisse senedi (endeks fonları/ETF’ler) taşıyabilirsiniz. Tarihsel olarak hisse senetleri uzun vadede tahvilden çok daha fazla kazandırır.
-
- Orta yaşta (40-55 yaş): Riski yavaş yavaş düşürmeye başla. Hâlâ büyüme odaklı ol ama volatiliteyi azalt.
-
- Emekliliğe yakın/emekli (55+ yaş): Artık çöküşü telafi edecek zamanınız yok. Düşük risk = sermayeyi koruma öncelikli. Hisse oranı %30-50’ye düşmeli, kalan tahvil ve enflasyon korumalı varlıklara gitmeli.
Finansta “sadece getiri” diye bir şey yok, risk-getiri dengesi her şeydir. Hisse senetleri ortalama daha fazla kazandırır ama krizde %50 düşebilir. Tahviller daha az kazandırır ama sakin seyir izler.
Vanguard’ın “Target Retirement Funds” Önerisi (Dünya Standartı)
Dünyanın en büyük fon şirketlerinden Vanguard, emekliliğe kalan yıla göre otomatik portföy öneriyor (2025 itibarıyla güncel glide path yaklaşık şöyle – gençlerde %90 hisse, emeklilerde %30 hisse hedefi):
| Emekliliğe Kalan Yıl | Toplam Hisse Senedi Oranı (ABD + Dünya) | Tahvil + Nakit Oranı | Risk Seviyesi |
|---|---|---|---|
| 40+ yıl (20’li yaşlar) | %90 civarı | %10 | Çok Yüksek |
| 30 yıl | %85-90 | %10-15 | Yüksek |
| 20 yıl | %70-80 | %20-30 | Orta-Yüksek |
| 10 yıl | %50-65 | %35-50 | Orta |
| 5 yıl | %40-55 | %45-60 | Orta-Düşük |
| Emekli (hedef) | %30 | %70 | Düşük |
(Gençler için neredeyse tamamı hisse, yaş ilerledikçe tahvil ve TIPS – enflasyondan koruyan tahvil – artıyor.)
Sonuç ve En Önemli Hatırlatma
-
- Gençseniz: Çöküşlerden korkmayın, endeks fonu/ETF ile %80+ hisse tutun. Zaman sizin tarafınızda.
-
- Yaşınız ilerlediyse: Hisse oranını düşürün, sermayenizi koruyun. Para kazanmak kadar, eldekini kaybetmemek de önemli.
“Zaman sizin en iyi arkadaşınızdır. Gençken aldığınız riskleri telafi edecek bol zamanınız var. Ama zamanı kaçırdığınızda, o riskleri ömür boyu ödersiniz.”
-John C. Bogle (Vanguard Fonunun Kurucusu)
Vanguard Target Retirement Funds – Klasik Glide Path Grafiği (Emekliliğe yaklaştıkça hisse oranı nasıl düşüyor, tahvil/nakit nasıl artıyor ?)
Vanguard Glide Path Kaynak: Vanguard resmi sitesinden alınmış güncel grafik (2025)
Genç vs. Yaşlı Portföy Karşılaştırması (Pasta Grafik) Genç (emekliliğe 40+ yıl): %90 hisse Yaşlı/emekli: %30 hisse – %70 tahvil/nakit
Fidelity’nin benzer glide path grafiği (karşılaştırma için) Vanguard ile neredeyse aynı mantık, ama biraz daha agresif kalıyor.
…
20’li yaşlardaysan %90 hisse, 60’ındaysan %30 hisse” cümlesini tek bakışta anlatıyor.
Bu yazı kesinlikle kişiye özel yatırım tavsiyesi değildir. Herkesin risk toleransı, gelir durumu, sağlık ve hayat beklentisi farklıdır. Kendi araştırmanızı yapın, profesyonel finansal danışmanla görüşün. Geçmiş performans gelecek getiriyi garanti etmez, tüm yatırımlar risk içerir.
Finans dünyası çoğu zaman karmaşık parametrelerle dolu görünebilir. Ancak bu karmaşıklığı sadeleştirmek, anlamayı kolaylaştırmak ve kendi yol haritanızı oluşturmak mümkündür.
Burada paylaştıklarım, ekonomistlerden edindiğim tecrübelerin bir sentezidir. Hiçbir şekilde yatırım tavsiyesi değildir. Amacım, finansal kavramları daha anlaşılır hale getirerek sizlere kendi kendinize yetebilecek bir finansal okuryazarlık becerisi kazandırmaktır.
Finansal okuryazarlık, yalnızca rakamları bilmek değil; aynı zamanda bu rakamların hayatınıza nasıl yansıdığını görebilmektir. Kendi çıkarımlarınızı yaparak, geleceğinizi daha bilinçli planlayabilir ve sağlam adımlar atabilirsiniz.
Siz kaç yaşındasınız ve portföyünüzde şu an neler var? Yorumlara yazın, konuşalım!
Sevgiler,