USDvBRICS

Uzun zamandır ABD Doları, dünyanın rezerv para birimi. Yani merkez bankaları büyük miktarda dolar tutuyor, petrol, altın ve diğer emtialar dolarla fiyatlanıyor. 1944’ten beri resmi olarak böyle, ama pratikte daha eski. Bir gün dolar bu tahtı kaybedecek, herkes bunu biliyor. Ama hemen mi? BRICS ülkelerinin yeni bir para çıkaracağı söylentileri var – bu kısa veya orta vadede doları devirir mi? Bugün, güncel verilerle (Aralık 2025 itibarıyla) bakalım. BRICS üyelerini tanıtayım, ekonomilerini inceleyeyim ve rakamlarla cevap vereyim. Duygusal tartışmalara girmeyelim, verilere odaklanalım.

BRICS Nedir ve Üyeleri Kimler?

BRICS, Brezilya (B), Rusya (R), Hindistan (I), Çin (C) ve Güney Afrika (S) harflerinden oluşan bir grup. 2009’da kuruldu, gelişen ekonomilerin işbirliği için. 2024’te genişledi: Mısır, Etiyopya, İran, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Endonezya tam üye oldu (Suudi Arabistan hâlâ düşünüyor). 2025’te Vietnam stratejik ortak, Nijerya da partner olarak eklendi. Toplam 10 tam üye + 10 partner: Nüfusun %56’sı, dünyanın yarısı gibi!

Haritada bakınca etkileyici: Afrika, Asya, Ortadoğu’yu kapsıyor. Ama rakamlar yalan söylemez. Soru: BRICS’in ortak parası doları tahtından indirir mi? Nüfus, petrol, ihracat ve GSYİH ile başlayalım.

1. Nüfus: Güçlü Başlangıç, Ama Yeterli mi?

BRICS+ (üyeler + partnerler), dünya nüfusunun %56’sını temsil ediyor – 4.45 milyar kişi (toplam dünya: 8 milyar). Çin ve Hindistan’ın payı büyük: %18 ve %17. Ama nüfus var, kaliteli nüfus var. Fakirlik ve eğitim seviyesi rezerv para için kritik – sadece kalabalık olmak yetmez.

2. Petrol Üretimi: Emtia Gücü Var, Ama Gelecek Belirsiz

Petrol hâlâ kilit emtia, ama yenilenebilir enerji yükseliyor. BRICS, küresel üretimin %43’ünü yapıyor (günlük 40-42 milyon varil, toplam dünya: ~100 milyon varil). Suudi Arabistan ve Rusya lider, ama Arjantin çekildi diye pay biraz düştü.

Güzel oran, ama fosil yakıtlar 100 yıl daha baskın mı? Şüpheli. Teknoloji ve yeşil enerji devrede.

3. İhracat: Çin Bağımlılığı Ortada

Dünya ihracatı 2024’te ~24 trilyon dolar. BRICS %28’ini yapıyor (5.9 trilyon dolar), ama %64’ü Çin’den! Çin’i çıkarınca pay %10’a düşüyor. Batı (G7) hâlâ %32 ile önde – sanayi ve hizmetlerde ustalar.

Nüfusun yarısını besliyorlar ama ihracatın dörtte birini ancak – verimlilik düşük.

4. GSYİH: Büyüme Var, Ama Dengesiz

2025 projeksiyonu: BRICS GSYİH’si 65 trilyon dolar (PPP, yani satın alma gücüyle), dünya toplamının %41’i. Çin 18 trilyonla domine ediyor, çıkarınca pay %12’ye iner. Dünya toplamı ~160 trilyon – BRICS yarım nüfusla %41 üretiyor, ama G7 hâlâ nominalde önde.

Büyüme iyi (%4 ortalama), ama Çin hariç zayıf.

Rezerv Para İçin Ne Lazım? BRICS Nerede?

Rezerv para olmak için:

• Bağımsız kurumlar ve hukuk (yatırımcıyı koru).
• Merkez bankası bağımsızlığı.
• Kontrolsüz para basma yok.
• Stabil ekonomi ve değer kaybı az para birimi.

ABD mükemmel değil – son 15 yılda deli gibi dolar bastı, borç tavan. Ama göreceli: BRICS’te otoriter rejimler, yolsuzluk ve şeffaflık sorunları var (Rusya, İran gibi). Hukuk ve banka bağımsızlığı düşük.

Para Birimleri: En Acı Gerçek – Değer Kaybı

Son 10 yıl (2015-2025): BRICS para birimleri dolara karşı çakıldı. Neden? Popülist harcamalar, enflasyon, jeopolitik riskler. Stabil para şart, ama bunlar oynak.

Arjantin Pesosu %95+ kaybetti (çekildi). Dolar da değer kaybetti ama %5-7 – BRICS’inkinden az. Bu ülkeler doları suçluyor ama kendi politikaları daha sorumsuz.