Defter-Bölü-Piyasa Değeri: Hisse Getirilerini Tahmin Eden Nobel Ödüllü Metrik!
Hisse getirilerini tahmin etmek, finans piyasalarının en büyük gizemlerinden biridir. Ancak akademik finans bilimi, neredeyse 100 yıla yayılan verilerle tutarlılık gösteren ve Ekonomi Nobel Ödülü kazanmış bir metriğe işaret ediyor: Book-to-Market (Defter-bölü-Piyasa Değeri).
Bu blog yazısında, bu metriğin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve yatırım kararlarımız için ne anlama geldiğini sade bir dille inceliyoruz.
Book-to-Market Nedir?
Book-to-Market (B/M) oranı, bir şirketin Defter Değeri‘nin (Bilançodaki Net Değer) Piyasa Değeri‘ne (Hisse Senetlerinin Toplam Değeri) bölünmesiyle bulunur.
Bu metrik, bir şirketin Değer (Value) veya Büyüme (Growth) karakteristiğini belirler:
| Book-to-Market Oranı | Anlamı | Hisselerin Türü |
| Yüksek | Piyasa Değeri, Defter Değerine kıyasla düşük (Hisse ucuz kalmış/iskontolu). | Değer (Value) Hisseleri |
| Düşük | Piyasa Değeri, Defter Değerine kıyasla yüksek (Hisse pahalı fiyatlanmış). | Büyüme (Growth) Hisseleri |
Akademik Kanıt: Değer Priminin Gücü
Profesörler Eugene Fama ve Kenneth French‘in Nobel kazandıran çalışması, ABD borsalarındaki hisseleri her yıl B/M değerlerine göre 10 gruba (portföye) ayırmıştır.
Bulgu: 1926’dan 2023’e kadar incelenen verilerde, B/M değeri en yüksek olan hisselerin (Portföy 10), B/M değeri en düşük olan hisselere (Portföy 1) göre uzun vadede sürekli olarak daha yüksek getiri sağladığı görülmüştür. Bu olguya “Değer Primi” denir.
Uzun ve Kısa Dönemli Getiri Farkları (Aylık Ortalama)
| Portföy | 1926-2023 Arası Aylık Getiri | 2000-2023 Arası Aylık Getiri |
| 1. Portföy (En Düşük B/M – Büyüme) | %0.77 | %0.57 |
| 10. Portföy (En Yüksek B/M – Değer) | %1.93 | %1.50 |
| Fark (10. Portföy – 1. Portföy) | %1.16 | %0.93 |
Bu fark, en yüksek B/M değerli hisseleri alıp, en düşük B/M değerli hisseleri açığa satan bir yatırımcının, sıfır yatırımla yılda yaklaşık %11 ile %14 arasında ek getiri elde ettiği anlamına gelmektedir.
Yatırımcılar İçin Pratik Çıkarım
Akademik veriler, uzun vadeli yatırımcılar için basit bir yol göstermektedir: Defter Değeri’ne kıyasla piyasada iskonto ile işlem gören (Yüksek B/M değerli) hisseler, gelecekte daha yüksek getiri potansiyeline sahip olabilir.
Bu portföyleri kendi başınıza oluşturmanız zor olsa da, her yıl en iyi performans gösteren 10. Portföy’e girmek için gereken minimum B/M sınırlarını takip edebilirsiniz.
En Yüksek Getiri Potansiyeli İçin B/M Sınırları
Aşağıdaki tabloda, ilgili yılın Haziran ayında kurulan portföyler için, en yüksek getiri grubuna (10. Portföy) giren hisselerin sahip olduğu minimum B/M değerleri yer almaktadır:
| Yıl | 1. Portföy Sınırı (Maksimum B/M) | 10. Portföy Sınırı (Minimum B/M) |
| 2020 | 0.12 | 1.75 |
| 2021 | 0.09 | 1.73 |
| 2022 | 0.09 | 1.22 |
| 2023 | 0.13 | 1.64 |
Örneğin, 2023 yılında bir hissenin B/M değeri 1.64 veya daha yüksek ise, bu hisse tarihsel olarak en iyi getiri potansiyelini gösteren Değer Hisseleri sepetine dahil olmuştur.
Önemli Hatırlatma: Finans ve Risk
Nobel ödüllü Profesör Eugene Fama, Değer hisselerinin yüksek getirisini bir “anormallik” değil, bir “telafi” olarak açıklar:
Profesör Eugene Fama: “Yüksek B/M oranına sahip (ucuz kalmış) şirketler, yatırımcılar için ek bir risk taşır. Yatırımcılar, bu ek riski üstlendikleri için zaman içinde daha yüksek getiri talep eder ve alırlar.”
Unutmayın: Finans alanında geçmişte gerçekleşen olayların gelecekte kesinlikle tekrarlanacağına dair bir garanti yoktur. Bu analiz, sadece tarihsel bir olguyu ve bu olgunun arkasındaki akademik mekaniği açıklamaktadır.
Bu bilgilerin hiçbiri yatırım tavsiyesi değildir.